- admin
- اکتبر 14, 2025
- تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس
تحلیل فیبوناچی یکی از ابزارهای کلیدی در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی جهت سرمایه گذاری هوشمند بورس است. اما شاید جالب باشد بدانیم که پایه‌ی تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس نه در اقتصاد، بلکه در ریاضیات قرون وسطی شکل گرفته است.
اعدادی که لئوناردو فیبوناچی در قرن سیزدهم میلادی معرفی کرد، قرن‌ها بعد در ساختار طبیعت، معماری، موسیقی و در نهایت در رفتار قیمت‌ها در بازار بورس یافت شدند.
تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس؛ لئوناردو فیبوناچی
لئوناردو فیبوناچی (Leonardo of Pisa) ریاضی‌دان ایتالیایی بود که در سال ۱۲۰۲ میلادی کتاب معروف خود، Liber Abaci را منتشر کرد. در این کتاب، او دنباله‌ای از اعداد را معرفی کرد که هر عدد برابر مجموع دو عدد قبل از خود بود:
> 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, …
نسبت بین اعداد متوالی این دنباله به عددی نزدیک به ۱.۶۱۸ میل می‌کند که امروزه آن را به نام نسبت طلایی (Golden Ratio) می‌شناسیم. این نسبت به طرز شگفت‌انگیزی در ساختار طبیعت، بدن انسان، و حتی در امواج قیمتی بازار مشاهده می‌شود.
ورود دنباله فیبوناچی به تحلیل تکنیکال
تا قرن‌ها دنباله فیبوناچی صرفاً در ریاضیات و هنر کاربرد داشت. اما در قرن بیستم، تحلیل‌گران بازارهای مالی متوجه شدند که رفتار قیمت‌ها نیز الگوهایی تکرارشونده دارند که اغلب با نسبت‌های موجود در تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس هم‌خوانی دارند.
اولین بار چه کسی از فیبوناچی در بازار استفاده کرد؟
در تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس یکی از اولین افرادی که رابطه بین ریاضیات فیبوناچی و حرکت قیمت‌ها را کشف کرد، رالف نلسون الیوت (R.N. Elliott) بود؛ خالق نظریه موج الیوت در دهه ۱۹۳۰.
الیوت مشاهده کرد که روندهای صعودی و نزولی بازار معمولاً در سطوح خاصی متوقف یا بازمی‌گردند. سطوحی که دقیقاً با نسبت‌های فیبوناچی ۲۳.۶٪، ۳۸.۲٪، ۵۰٪، ۶۱.۸٪ و ۷۸.۶٪ هم‌خوانی داشتند. از آن زمان، ابزارهای فیبوناچی به یکی از ارکان تحلیل تکنیکال تبدیل شدند.
مفاهیم اصلی در تحلیل فیبوناچی بورس
نسبت‌های کلیدی فیبوناچی
در تحلیل بازار، چند نسبت اصلی فیبوناچی استفاده می‌شود:
نسبت کاربرد
23.6% اولین سطح اصلاح جزئی
38.2% اصلاح معمول در بازارهای پرقدرت
50% سطح روانی میانی بازار
61.8% نسبت طلایی و کلیدی در بازگشت قیمت
78.6% اصلاح عمیق و بازگشت محتمل
این نسبت‌ها در ابزارهایی مانند Fibonacci Retracement، Extension، Projection و Fan استفاده می‌شوند.
انواع ابزارهای فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
Fibonacci Retracement (اصلاح قیمتی)
برای شناسایی نقاط احتمالی بازگشت قیمت در روند فعلی.
Fibonacci Extension (گسترش قیمتی)
برای پیش‌بینی اهداف قیمتی پس از شکست سطوح.
Fibonacci Fan (فیبوناچی بادبزنی)
ترسیم خطوط مورب برای نمایش روندهای دینامیک.
Fibonacci Time Zones (مناطق زمانی)
برای پیش‌بینی زمان احتمالی تغییر روند در آینده.
چرا نسبت طلایی در بازار کار می‌کند؟
یکی از پرسش‌های بنیادین این است که چرا قیمت‌ها دقیقاً در نسبت‌های فیبوناچی متوقف یا بازمی‌گردند؟ پاسخ در رفتار جمعی معامله‌گران نهفته است. رفتار انسان در بازار به‌شدت از روان‌شناسی جمعی تبعیت می‌کند؛ وقتی اکثر فعالان بازار این نسبت‌ها را می‌شناسند و به آن‌ها واکنش نشان می‌دهند، سطوح فیبوناچی به‌صورت خودتحقق‌گر (Self-fulfilling) عمل می‌کنند.
فیبوناچی در ترکیب با سایر روش‌های تحلیل
تحلیل‌گران حرفه‌ای هرگز فیبوناچی را به‌صورت مستقل استفاده نمی‌کنند. کاربرد واقعی آن در ترکیب با ابزارهای دیگر است، مانند:
میانگین‌های متحرک (Moving Averages)
الگوهای کندلی (Candlestick Patterns)
واگرایی در RSI و MACD
حجم معاملات (Volume Analysis)
به‌عنوان مثال، وقتی سطح ۶۱.۸٪ فیبوناچی هم‌زمان با واگرایی مثبت در RSI رخ دهد، احتمال بازگشت روند به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
ورود هوش مصنوعی به تحلیل فیبوناچی
در سال‌های اخیر، با گسترش یادگیری ماشین (Machine Learning)، تحلیل فیبوناچی از سطح دستی به سطح تحلیل خودکار هوشمند ارتقا یافته است.
الگوریتم‌های مدرن قادرند:
به‌صورت خودکار نقاط سقف و کف معتبر را شناسایی کنند.
سطوح فیبوناچی را با دقت ریاضی ترسیم کنند.
احتمال بازگشت از هر سطح را بر اساس داده‌های تاریخی محاسبه کنند.
در ایران، پلتفرم‌هایی مانند بورس ۳۶۵ این قابلیت را به‌شکل کاملاً خودکار و مبتنی بر هوش مصنوعی ارائه می‌دهند.
فیبوناچی در بورس ۳۶۵؛ نسل جدید تحلیل هوشمند
در بورس ۳۶۵، سیستم هوشمند پلتفرم با شناسایی روند فعلی، نقاط کلیدی و نوسانات بازار، سطوح فیبوناچی پویا (Dynamic Fibonacci Levels) را ارائه می‌دهد که:
در هر تغییر قیمتی به‌صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی می‌شوند.
با داده‌های حجمی و روانی ترکیب می‌گردند.
احتمال بازگشت قیمت از هر سطح را با عددی مشخص نشان می‌دهند.
این یعنی ترکیب فیبوناچی کلاسیک با هوش مصنوعی تحلیلی (AI-driven Fibonacci Analytics) تحولی که تصمیم‌گیری را دقیق‌تر و سریع‌تر کرده است.
نتیجه‌گیری
تاریخچه تحلیل فیبوناچی در بورس که ۸۰۰ سال پیش توسط یک ریاضی‌دان ایتالیایی معرفی شد، امروز در قلب تحلیل تکنیکال مدرن قرار دارد. فیبوناچی نشان می‌دهد که نظم پنهان طبیعت، در بازارهای مالی نیز جاری است. از نسبت طلایی تا الگوریتم‌های یادگیری ماشین، مسیر تحلیل فیبوناچی داستانی از تکامل علم، منطق و فناوری است.
و اکنون، در عصری که تصمیم‌گیری‌های بورسی به‌وسیله‌ی سیستم‌های هوشمند انجام می‌شود، پلتفرم‌هایی مانند بورس ۳۶۵ ادامه‌دهنده همان مسیر تکاملی‌اند. از ریاضیات قرن سیزدهم تا تحلیل لحظه‌ای قرن بیست‌ویکم.
مطالعه بیشتر:
